Jaargang 4, Nummer 1 / april 2013

Inhoudsopgave

Redactioneel

Kleine deeltjes zijn van alle tijden: vroeger, nu en in de toekomst. Tegenwoordig gaat de aandacht uit naar de door de mens bewust gemaakte nanomaterialen, die vele toepassingen kennen. Wat hier wel en niet onder valt, met alle bijbehorende verplichtingen rond wet- en regelgeving, wordt afgebakend door een definitie voor deze nanomaterialen. De totstandkoming van deze definitie is een lange weg, maar de vorderingen zijn er. Nu ‘nano’ in een hokje lijkt te passen, wordt ook andere 'materie' aan deze definitie getoetst. Zo’n definitie geeft immers handvatten, bijvoorbeeld op het terrein van de beoordeling van veiligheid en gezondheid. Die beweging gaat zowel terug in de tijd met deeltjes die al sinds mensenheugenis onbedoeld vrijkomen bij natuurlijke en antropogene verbrandingsprocessen, maar ook vooruit, bijvoorbeeld met wat de synthetische biologie gaat voortbrengen. Deze discipline levert biologische nanostructuren. Wellicht vallend onder de nano-definitie, maar daar eindigt ook meteen de gelijkenis met de ‘huidige’ man-made nanomaterialen. Het hokjesdenken bereikt al snel haar grenzen.

ARBO Arbeidsomstandigheden (Arbeidsomstandigheden)

Gezondheidsraadadvies over blootstellingsregistratie en gezondheidsbewaking

De Gezondheidsraad bracht eind 2012 advies uit aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over gezondheidsrisico’s van nanomaterialen op de werkplek. De raad adviseert om een blootstellingsregistratie in te voeren in combinatie met een ‘early warning’ systeem van gezondheidsbewaking. Lees meer

Harmonisatie risicobeheersing van arbo-blootstelling aan nanomaterialen

De ISO International Organization of Standardization (International Organization of Standardization)-standaard “Nanotechnologieën - Gezondheid en veiligheid bij het werken met nanotechnologieën” geeft belangrijke basisregels voor het veilig werken met nanomaterialen. Canada en Taiwan hebben onlangs richtlijnen aangenomen die gebaseerd zijn op deze standaard. Dit is een eerste  stap richting internationale harmonisatie van de risicobeheersing. Lees meer

US OSHA publiceert factsheet veilig werken met nanomaterialen

De US Occupational Safety and Health Administration (OSHA) heeft  een factsheet gepubliceerd over veilig werken met nanomaterialen. Deze geeft informatie voor werkgevers en werknemers over de mogelijke gevaren van nanomaterialen. Lees meer

Naar boven

Geneesmiddelen en Medische Technologie

Stand van zaken nanomedische producten

Amerikaanse onderzoekers publiceerden onlangs een overzicht van nanomedische producten die op de markt zijn, of in diverse stadia van klinisch onderzoek. De meeste nanogeneesmiddelen richten zich op de behandeling van kanker, de meeste nanomedische hulpmiddelen op diagnostiek, coatings en botvervangers. Verder is er behoefte aan duidelijkheid over definities en identificatie. Lees meer

EU Europese Unie (Europese Unie)-Japans reflectiedocument over een speciale categorie nanogeneesmiddelen

Nanogeneesmiddelen gebaseerd op zogenaamde ‘block co-polymere micellen’ transporteren de werkzame stof doelgericht naar de gewenste plek in het lichaam. Het Europese Geneesmiddelen Agentschap (EMA European Medicines Agency (European Medicines Agency)) en het Japanse Ministerie van Gezondheid, Arbeid en Welzijn geven gezamenlijk richting aan de beoordeling van deze bijzondere geneesmiddelen. Lees meer

Naar boven

Consument en Voeding

Opname van nanodeeltjes door huid lijkt gering

Steeds meer consumentenproducten bevatten nanodeeltjes. Een bekend voorbeeld is zonnebrandcrème met titaniumdioxide. Opname van nanodeeltjes via de huid zou dan een belangrijke blootstellingsroute zijn. Uit twee recentelijke publicaties blijkt dat deze opname waarschijnlijk gering is. Lees meer

Nanomaterialen in gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest

Nanomaterialen vinden ook hun weg in diverse landbouwtoepassingen. Eind 2012 verscheen een overzicht van de huidige en toekomstige mogelijkheden in gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest. Houdt de bijbehorende wet- en regelgeving rond veiligheid gelijke tred met deze ontwikkelingen? Lees meer

Naar boven

Milieu

Nanomaterialen zuiveren het milieu

Nanomaterialen zuiveren tegenwoordig ons afvalwater, ons drinkwater en de lucht die we ademen. De grens tussen milieuwinst en -schade bij deze toepassingen is nog niet scherp. Lees meer

Langetermijneffecten van nanodeeltjes in water

Standaardtesten geven informatie over de giftigheid van nanodeeltjes voor waterorganismen. De voorspellende waarde van deze testen lijkt minder groot voor effecten bij langdurige blootstelling. Lees meer

Milieueffecten van metallische nanodeeltjes: de som der delen

Veel nanodeeltjes die in het milieu terecht komen, zijn opgebouwd rond een kern van metalen. Deze metalen kunnen vrijkomen uit het nanodeeltje en vervolgens tot effecten leiden die groter zijn dan die van de nanodeeltjes zelf. De som van beide bepaalt het overall effect. Lees meer

Naar boven 

Regelgeving

Regulering van nanomaterialen in stroomversnelling

De discussie rond de regulering van nanomaterialen raakt in een stroomversnelling. Beleidsmakers spreken niet alleen over aanscherping van definities. Ook worden voorstellen voor noodzakelijke aanpassingen van de wetgeving voor nanomaterialen steeds concreter. Lees meer

Naar boven

Schadelijke stoffen voor de mens

Gevaarsbeoordeling op basis van korte inhalatiestudies

Het inademen van nanomaterialen kan leiden tot gezondheidsschade bij de mens. Inhalatie-onderzoek vindt nu nog plaats met langdurige blootstellingsstudies in de rat. Wetenschappers werken aan snellere en goedkopere methoden met dezelfde informatie-output. Lees meer

Testen van DNA deoxyribonucleic acid (deoxyribonucleic acid)-schade door nanomaterialen

Kunnen nanomaterialen het erfelijk materiaal beïnvloeden waardoor kanker kan ontstaan? Het ontbreekt vooralsnog aan een betrouwbare genotoxiciteitstest voor deze materialen. Europese onderzoeksinstituten werken gezamenlijk aan de ontwikkeling ervan. Onderzoeker Wim de Jong geeft aan hoe ver we zijn. Lees meer

Naar boven

Ontwikkelingen in Europa

Iedereen baat bij openheid over ‘onzekerheden’

De European Environment Agency stelt dat zowel gezondheid als innovatie gebaat zijn bij het tijdig onderkennen van onzekerheden rond de risico’s voor mens en milieu. Nanotechnologie is daarbij één van de cases. Wat leren we uit ‘Late lessons from early wearnings II’? Lees meer

Naar boven