Innovatie door versterken relatie praktijk, onderzoek en beleid

De AWPG academische werkplaats publieke gezondheid (academische werkplaats publieke gezondheid) Limburg werkt aan versterking van de relatie tussen onderzoekers, praktijkbeoefenaars en beleidsmakers op het gebied van de publieke gezondheid. Door bijvoorbeeld het ontwikkelen en invoeren van nieuwe of verbeterde methoden wordt ernaar gestreefd om de kwaliteit van de gezondheidszorg te kunnen blijven garanderen. Een voorbeeld hiervan is het promotieonderzoek naar teststrategieën voor Chlamydia trachomatis van Kevin Theunissen (zie Afgeronde promotieonderzoeken). Met wetenschappelijk onderzoek wordt gestreefd naar de vergroting van expertise. Zowel door middel van het zelf uitvoeren van een groot aantal wetenschappelijke onderzoeken als door het samenwerken met andere onderzoekers, wordt gestreefd naar verbetering van de publieke gezondheid en continue innovatie op het gebied van infectieziekten. Zo onderzoekt Jeanne Heil een innovatieve manier voor hepatitis B- en C-opsporing (zie Lopende promotieonderzoeken).

Het hele onderzoeksproces van gegevensverzameling door middel van standaardisering medische gegevens tot publicatie van de resultaten wordt binnen de AWPG Limburg uitgevoerd. Door implementatie van onderzoek werken we evidence based. Daarmee waarborgen we continuïteit en worden resultaten ook daadwerkelijk verankerd bij bijvoorbeeld risicogroepen of professionals. Een voorbeeld hiervan is het promotieonderzoek van Geneviève van Liere dat tot een beleidswijziging en directe implementatie bij de soapoliklinieken heeft geleid (zie Afgeronde promotieonderzoeken).

Jaarlijks publiceert de AWPG Limburg in samenwerking met haar partners gemiddeld 20 artikelen in internationale peer reviewed tijdschriften. Daarnaast worden er jaarlijks ongeveer 25 presentaties gegeven op nationale en internationale bijeenkomsten. Verder zijn er gemiddeld 25 mediacontacten per jaar. Dit zijn bijvoorbeeld persberichten over onderzoeken. Naar aanleiding hiervan verschijnen artikelen in regionale en/of nationale kranten of wordt aandacht besteed in regionale en/of nationale tvprogramma's. Momenteel lopen er 15 promotieonderzoeken en zijn er in de periode 2013-2015 5 promotieonderzoeken afgerond.

De resultaten van de onderzoeken die door de AWPG Limburg worden uitgevoerd worden breed uitgedragen naar de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)’en, andere relevante gezondheidszorgnetwerken en gemeenten. Hiervoor worden 4 keer per jaar regionale multidisciplinaire refereerbijeenkomsten over infectieziekten georganiseerd naast researchprogrammabijeenkom-sten, wetenschappelijke congressen, en reguliere bijeenkomsten met bijvoorbeeld gemeenteambtenaren volksgezondheid.

Om draagvlak voor wetenschappelijk onderzoek te creëren zal een aantal medewerkers van GGD’en en van andere samenwerkingspartners een deel van hun tijd aan onderzoek besteden. Binnen de GGD’en is voor mensen in seniorfuncties een vast aantal uren gereserveerd. Een belangrijk onderzoeksthema van de AWPG Limburg is de soabestrijding, maar er wordt ook onderzoek gedaan op andere gebieden.
 

Enkele voorbeelden van lopende promotieonderzoeken

SaNAE-studie

Oudere mensen hebben vaker infecties, van bijvoorbeeld de luchtwegen, maag-darmgebied en de blaas, dan jongeren. Dit zorgt voor een hoge ziektelast, die voor een deel voorkomen kan worden. Contact met anderen in het sociale netwerk, zoals familie, vrienden, en kennissen, speelt hierin een cruciale en tweeledige rol: infecties verspreiden zich via contact met anderen en tegelijk zorgen deze contacten ook voor bescherming tegen infecties, onder andere doordat contact met anderen ons immuunsysteem versterkt.

Stephanie Brinkhues van GGD Zuid-Limburg doet promotieonderzoek – SaNAE-studie – naar het voorspellen van de kans op infectieziekten. Zij maakt hiervoor gebruik van gegevens uit de Maastricht Studie (1), een grote cohortstudie in Maastricht en omgeving. Deze cohortstudie wordt uitgevoerd door GGD Zuid-Limburg samen met de Universiteit Maastricht en het Julius Centrum Utrecht. Het doel van het promotieonderzoek is het ontwikkelen van een model dat de kans op infecties voorspelt bij individuele ouderen. Deze kans is gebaseerd op hun sociale netwerken. De SaNAE-studie wordt door ZonMw Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) gefinancierd.

Informatie over de SaNAE-studie

Expertises: cohortstudie, epidemiologie, predictiemodellen, netwerkanalyse

Femcure

FemCure startte in 2016 en is een promotieonderzoek over soa seksueel overdraagbare aandoening (seksueel overdraagbare aandoening) onder vrouwen, uitgevoerd door Lisanne Eppings van GGD Zuid-Limburg in samenwerking met de GGD’en van Amsterdam en Rotterdam. Femcure wordt door ZonMW Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) gefinancierd. Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in hoe vrouwen anale Chlamydia-infecties krijgen en overdragen. Hiervoor wordt onder andere het aantal Chlamydia-bacteriën op testmateriaal (vaginale en anale wattenstaaf) geteld, wordt gekeken of de bacteriën levend of dood zijn en hoe dit over de onderzoekstijd van 12 weken verandert. Uiteindelijk hopen we daarmee belangrijke vragen te kunnen beantwoorden als wanneer kun je na behandeling weer zonder condoom vrijen, zonder dat de Chlamydia-infectie wordt overgedragen?

Aan de studie doen 400 vrouwen met een Chlamydia-infectie mee. Zij worden, nadat zij behandeld zijn bij de GGD, 3 maanden gevolgd. In deze periode nemen zij 4x bij de GGD en 4x thuis een Chlamydia-test af en vullen daarbij telkens een onlinevragenlijst in over hun seksuele gedrag in de periode ervoor. Er is dagelijks contact tussen de GGD en de deelnemers. Naar verwachting zal het werven van deelnemers rond 2017 afgerond zijn.

Informatie over Femcure-studie
Design van de Femcure-studie
Expertises: E-health, longitudinaal onderzoek, interventiestudies, epidemiologie

Het optimaliseren van de infectieziekte bestrijding: hoe kunnen we verborgen risicopopulaties bereiken?

Geschat wordt dat twee derde van de patiënten met chronische hepatitis C niet bekend zijn met hun infectie-status. Daarnaast is er recent grote vooruitgang geboekt in de behandeling van hepatitis C (hoger therapiesucces, minder bijwerkingen, verkorte behandelduur en kostenvergoeding in zorgverzekeringbasispakket). Daarom is opsporen meer nodig dan voorheen. (2) Maar hoe vind je de mensen die misschien al 20 of 30 jaar geleden zijn geïnfecteerd?

Jeanne Heil doet promotieonderzoek naar het opsporen van ‘verborgen infecties’, zoals bijvoorbeeld hepatitis C, en naar de transmissie van kinkhoest bij zuigelingen. Voor het onderzoek over hepatitis C werden in 2 gebieden met de hoogste hepatitis C-prevalentie in Zuid-Limburg, de zogenoemde hotspots, 6.743 mensen uitgenodigd door hun eigen huisarts voor een gratis test. Ondanks de hoge opkomst van 51% (dit is in vergelijking met responspercentages in vergelijkbare studies zeer hoog) werden er geen verborgen hepatitis C-infecties gevonden.(3) Dit onderzoek wordt gefinancierd door het RIVM en AbbVie Inc. Op dit moment wordt er wel gewerkt aan de heropsporing van patiënten die in het verleden met hepatitis C gediagnosticeerd zijn (maar niet volledig behandeld) en nu in aanmerking komen voor de nieuwe behandeling. (4)
Het onderzoeksdeel over kinkhoest gaat over het optimaliseren van kinkhoestsurveillancedata. Kinkhoest is vooral bij zuigelingen ernstig en kan zelfs fataal zijn. Het beschermen van niet (voldoende) gevaccineerde zuigelingen is daarom het belangrijkste doel van de kinkhoestpreventie in Nederland. Surveillancedata zijn daarbij leidend voor de monitoring en het nemen van preventieve maatregelen. Maar hoe accuraat zijn deze surveillancedata eigenlijk? Uit de analyse van vragenlijsten ingevuld door huisartsen, van de registraties van laboratoria en van GGD-meldingen bleek dat slechts bij 28% van de patiënten binnen 3 weken laboratoriumonderzoek wordt gedaan en slechts 11% binnen 3 weken wordt gemeld aan de GGD. Dit betekent dat eventuele maatregelen door de GGD om transmissie van kinkhoest naar zuigelingen te voorkomen, dus vrijwel altijd te laat zijn. (5) Andere preventieve maatregelen, zoals het invoeren van maternale vaccinatie staan momenteel in de aandacht. (6)

Expertises: interventiestudies, epidemiologie, cross-
sectionele geografische informatiesystemen
Publicatie:
Spatiele clusteranalyse van kinkhoest
 

Afgeronde promotieonderzoeken

 

Chlamydia trachomatis testing policy and control

Chlamydia trachomatis is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die tot ernstige complicaties kan leiden zoals vruchtbaarheidsproblemen. Dit proefschrift van Geneviève van Liere evalueert het testbeleid van Chlamydia-infecties op basis van de data van de soapoliklinieken in Zuid-Limburg. Een van de resultaten is dat met het huidige testbeleid meer dan de helft van de anale Chlamydia-infecties gemist wordt bij vrouwen en mannen die seks hebben met mannen. Een onbehandelde anale Chlamydia-infectie kan leiden tot klachten en de verspreiding van de infectie binnen 1 persoon (vagina-anus) en naar andere personen. In dit proefschrift worden verschillende aanbevelingen gedaan om het Chlamydia-testbeleid en de zorg te verbeteren. (7)

 

Expertises: epidemiologie, cross-sectioneel, interventiestudies
Publicaties:
Chlamydia gemist bij vrouwen
Bacteriële load van anale chlamydia infecties
Geïsoleerde anale chlamydia en gonorroe

 

 

Peer-driven testing for Chlamydia trachomatis in sexual and social networks

Chlamydia-infectie staat bovenaan de lijst van bacteriële soa onder jongeren. Testen en behandeling voorkomt verdere verspreiding en ziekte. Helaas laten jongeren met een Chlamydia-infectie zich nog onvoldoende testen. Om deze jongeren hiertoe aan te sporen, ontwikkelden Kevin Theunissen en collega’s van GGD Zuid-Limburg een nieuwe e-health- methode, die zich richt op het netwerk rondom een jongere. Het blijkt dat vooral jonge vrouwen bereid zijn om hun vrienden en sekspartners een Chlamydia-thuistest te geven. Hoewel jonge mannen en sekspartners minder vaak meededen, is de methode toch een erg bruikbare methode om ‘verborgen’ Chlamydia-infecties op te sporen. (8)

 

 

Expertises: E-health, interventiestudies, epidemiologie
Publicaties:
SOA testen en stigma bij jongeren
E-health als testmethode voor SOA
Barrières en facilitatoren bij partner waarschuwing

Auteurs

G.A.F.S. van Liere, N.H.T.M. Dukers-Muijrers, C.J.P.A. Hoebe, Academische Werkplaats Publieke Gezondheid, afdeling Seksuele Gezondheid, Infectieziekten en Milieu van de GGD Zuid-Limburg in samenwerking met de afdeling Medische Microbiologie van het Maastricht Universitair Medisch Centrum

Correspondentie

Christian.Hoebe@ggdzl.nl