De GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) wordt benaderd door een arts van een gesloten instelling voor jeugdpsychiatrie. In deze instelling verblijven patiënten gemiddeld 1 jaar. Omdat de helft van de patiënten zichzelf regelmatig lichamelijk schade toebrengt (automutilatie) vraagt de arts zich af of zij in aanmerking komen voor een kosteloze preventieve vaccinatie tegen hepatitis B, zoals beschreven in de Zorgverzekeringswet Ofschoon de arts het besmettingsrisico laag laag inschat omdat er bij zijn weten geen patiënten zijn met bloedoverdraagbare aandoeningen, komen met regelmaat automutilatie-incidenten voor. De kans op transmissie van hepatitis B is om die reden dan ook verhoogd. Er is een prikaccidentenbeleid voor medewerkers. De GGD vraagt zich af of preventieve hepatitis B-vaccinatie vooral geldt voor bewoners van instellingen voor verstandelijk gehandicapten en niet voor deze groep mensen.

Ib juni 2017

Auteur: T. Oomen

Infectieziekten Bulletin, jaargang 28, nummer 6, juni 2017

Preventieve vaccinatie voor risicogroepen

In het Besluit en de Regeling zorgverzekering Risicogroepen staat omschreven wie in aanmerking komt voor een hepatitis B-vaccinatie waarvan de kosten ten laste komen van de Zorgverzekeringswet. Dit zijn onder meer mensen die op een dagopvang verblijven, in een tehuis, op een school voor verstandelijk gehandicapten of op een sociale werkplaats, en volgens de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) een verhoogde kans op besmetting hebben. Dit geldt niet voor de medewerkers op deze locaties, die vallen onder het Arbobesluit. Alhoewel in het besluit geen alles-dek­kende lijst van instellingen is opgenomen, behoort deze groep patienten met automu­tulatieproblematiek zeker tot de doelgroep.

Hepatitis B

Hepatitis B is een ontsteking van de lever en wordt veroorzaakt door het hepatitis B-virus. Het besmettelijke virus kan via de slijmvliezen en bloed worden overgedragen. Meestal geeft de infectie geen klachten, maar het kan voorkomen dat iemand er erg ziek van wordt. De meest voorkomende ziekteverschijnselen zijn koorts, geelzien, jeuk, verminderde eetlust, moeheid, spierpijn en gewrichtspijn. De tijd tussen besmetting en het begin van de ziekte is 1 – 6 maanden.

Er zijn 2 vormen van een hepatitis B-infectie, de acute en de chronische vorm. Bij de acute vorm zal de ontsteking na ongeveer 6 maanden vanzelf verdwijnen. Dit wordt gecontroleerd door middel van bloedafname. Bij de chronische vorm houdt de infectie langer dan 6 maanden aan en is er kans op schade aan de lever. In geval van een chronisch infectie zal de arts zal bekijken welke behandeling nodig is. Als de ontsteking niet meer aanwezig is, is iemand ook niet meer besmettelijk voor anderen. Ongeveer 95% van de patiënten geneest van de infectie, bij 5% kan de infectie chronisch worden en zij zullen dan ook besmettelijk blijven.

Vaccinatie

Sommige mensen hebben een groter risico om besmet te raken. Er kunnen daarom preventieve maatregelen genomen worden om besmetting te voorkomen waaronder screening en vaccinatie. Vaccinaties bieden langdurige tot levenslange bescherming. De vaccinatie tegen hepatitis B bestaat uit 3 injecties, na de eerste vaccinatie een herhaling na 1 maand en na 6 maanden. Vervolgens wordt er 6 weken na de laatste injectie bloed afgenomen voor een titerbepaling waarmee bescherming tegen de ziekte kan worden aangetoond. Kinderen die zijn geboren na 1 augustus 2011 krijgen de vaccinatie via het Rijksvaccinatieprogramma aangeboden.

Advies

De GGD heeft het advies gegeven om voor deze groep preventieve vaccinatie te organiseren conform het Besluit en de Regeling zorgverzekering Risicogroepen. Alhoewel de GGD advies geeft, is de instelling zelf verantwoordelijk voor het al dan niet opvolgen ervan. Bij de publicatie van deze Vraag uit de praktijk was de directie van deze instelling nog in beraad over dit advies.

Auteur

T. Oomen, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM

Correspondentie

ton.oomen@rivm.nl

  • LCI Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding (Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding)-richtlijn Hepatitis B
  • Bijlage III bij de richtlijn: Risicogroepen en vergoedingensysteem voor vaccinatie