Overzicht van bijzondere meldingen, clusters en epidemieën van infectieziekten in binnen- en buitenland tot en met 14 september.

content

Auteur: E. Fanoy

Infectieziekten Bulletin: oktober 2016, jaargang 27, nummer 8

Binnenlandse signalen

Norovirusinfecties onder studenten in Nijmegen

Tijdens een introductiekampweek voor 350 eerstejaars hbo hoger beroepsonderwijs (hoger beroepsonderwijs) (hoger beroepsonderwijs)-studenten in Nijmegen werden afgelopen september veel deelnemers ziek met klachten van braken en diarree. Toen er meer dan 50 studenten ziek waren, werd de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) gevraagd onderzoek te doen. De studenten verbleven in 3 grote tenten op het terrein van een sportvereniging en maakten gebruik van de sportvelden, de kleedkamers met douches en toiletten en een aantal tijdelijke toiletten op het terrein. In 2 van de 3 tenten waren er studenten ziek geworden. Vrijwilligers bereidden de maaltijden in de kantine van de sportvereniging. Onder deze vrijwilligers, die zelf ook meeaten, waren geen zieken.
In 2 van deze 3 tenten verbleven zieke studenten. De GGD nam bij 56 zieke studenten een inventariserende vragenlijst af met vragen over de eerste ziektedag, hun, klachten en over het geconsumeerde voedsel. Twee studenten leverden ook een
ontlastingmonster in.

De norovirussneltest testte positief. De NVWA Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) (Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit) voerde dezelfde dag een inspectie uit en nam veegmonsters uit de kleedkamers en toiletten. Zowel op de kranen, de deuren van een kleedkamer als op 2 verschillende toiletten werd norovirusgenotype-II gevonden. Uit de vragenlijsten kwam geen aanwijzing voor een aan voedsel gerelateerde bron. Wel bleek dat er op de eerste dag (maandag) van het kamp al 2 studenten ziek waren en dat er binnen 2 dagen daarna (woensdag) nog een student ziek werd. De andere zieke studenten werden in de loop van de donderdag en vrijdag ziek. Het virus is daarom waarschijnlijk van persoon-op-persoon overgedragen. Na afloop van het introductiekamp liep het aantal zieken nog op tot ongeveer 100. De sportvereniging, het tentenverhuurbedrijf en de verhuurder van de tijdelijke toiletten werden door de GGD geadviseerd over het reinigen van toiletten en tenten. (Bronnen: GGD Gelderland-Zuid, NVWA, Radboudumc Radboud University Medical Centre (Radboud University Medical Centre))

Aziatische tijgermug in Veenendaal

Begin augustus werd de NVWA door een inwoner van Veenendaal benaderd over zijn vondst van een volwassen Aziatische tijgermug (Aedes albopictus) Bij nader onderzoek op de locatie trof de NVWA 2 volwassen Aziatische tijgermuggen, 5 larven en 1 pop aan. Dit is de eerste keer dat in Nederland de Aziatische tijgermug in een woonwijk is aangetroffen en zijn aanwezigheid niet direct geassocieerd kan worden met de nabijheid van bijvoorbeeld een bedrijf dat gebruikte banden importeert of handelt in Lucky Bamboo-plantjes. De NVWA monitort ten minste tot het einde van het muggenseizoen de situatie en voert bestrijdingsmaatregelen uit. De GGD beantwoordde de vragen van burgers en informeerde huisartsen.

De Aziatische tijgermug wordt in Nederland bestreden om te voorkomen dat hij zich hier kan vestigen. De kans dat de Aziatische tijgermuggen die tot nu toe in Nederland zijn aangetroffen, virussen van bepaalde infectieziekten zullen overdragen, zoals dengue (knokkelkoorts), chikungunya en zikakoorts, is te verwaarlozen. (Bronnen: NVWA, GGD regio Utrecht, RIVM)

Salmonella-verheffing

In de landelijke Salmonella-laboratoriumsurveillance is sinds half mei een toename te zien van het aantal humane isolaten van Salmonella Enteritidis met MLVA Multi-Locus Variable number of tandem repeat Analysis (Multi-Locus Variable number of tandem repeat Analysis) (multiple locus variable analysis)-profiel 2-9-7-3-2. De patiënten zijn voornamelijk afkomstig uit het westen en midden van Nederland. Tot half september waren het 74 patiënten met een mediane leeftijd van 34 jaar (range 0–87 jaar). In een aantal Europese landen zijn patiënten gemeld bij wie een vergelijkbare Salmonella is geïsoleerd. Er wordt brononderzoek uitgevoerd. (Bronnen: NVWA, RIVM)

Buitenlandse signalen

Plasmodium vivax in Griekenland

De Griekse gezondheidsautoriteiten maken melding van 4 patiënten die in Griekenland malaria opliepen, veroorzaakt door Plasmodium vivax. Het zijn de eerste in Griekenland besmet geraakte patiënten van dit jaar. De patiënten wonen in het gebied van de Peloponnesos tot aan Thessaloniki. In verschillende delen van Griekenland worden sinds 2011 Plasmodium vivax in mensen gemeld die in eigen land besmet raakten. Het risico voor toeristen wordt klein geacht, omdat de besmettingen voorkomen in agrarische gebieden waar weinig toeristen komen.(Bronnen: KEELPNO, Promed)

Antraxuitbraak in Noord-Rusland

Op Promed is een antraxuitbraak gemeld onder nomaden en rendieren in Jamalië, een uitgestrekt dunbevolkt gebied in het noorden van Rusland. Tientallen nomaden die wonen in de toendra, zijn ziek geworden; bij 24 van hen is de diagnose bevestigd. Een kind is overleden aan een buikinfectie. Consumptie van besmet rendiervlees is waarschijnlijk de bron van de uitbraak. Militairen en dierenartsen zijn betrokken bij de grootschalige uitbraakbestrijding en vaccineren een kwart miljoen rendieren in de regio, en een bufferzone is ingesteld. Ruim 2.000 karkassen van dieren die door de antraxuitbraak zijn overleden, zijn verbrand. Mogelijk speelt de uitzonderlijke warmte gedurende de zomer in deze regio een rol, waardoor karkassen van dieren die in het verleden aan antrax overleden, bloot komen te liggen in de smeltende permafrostlaag. Vrijkomende antraxsporen kunnen zo, vele jaren later, grazende rendieren wederom besmetten. Sinds 1941 waren geen antrax-
uitbraken in deze regio gerapporteerd. (Bron:
Promed)

Toename cholera in Afrika

Vanuit een aantal Afrikaanse landen worden sinds begin dit jaar duizenden cholerapatiënten gemeld. De autoriteiten van Ethiopië meldden 12.000 patiënten met momenteel een toename door het regenseizoen in augustus. De Democratische Republiek Congo meldde ruim 16.000 patiënten dit jaar, waarvan 446 zijn overleden. Volgens UNICEF United Nations International Children's Emergency Fund (United Nations International Children's Emergency Fund) (United Nations International Children’s Emergency Fund) zijn er in Somalië sinds begin dit jaar 13.000 patiënten, van wie er 491 overleden. Ook vanuit andere landen in de regio worden patiënten gemeld, waaronder Kameroen, Nigeria, Tsjaad, Burundi en de Centraal-Afrikaanse Republiek. (Bronnen: ECDC European Centre for Disease Prevention and Control (European Centre for Disease Prevention and Control), UNICEF, Platformecholera)

Cluster zikaviruspatiënten in Singapore

De gezondheidsautoriteiten van Singapore meldden patiënten met zikavirusinfecties die besmet waren geraakt in hun eigen omgeving. Een eerste patiënt, een gastarbeider werkzaam op een bouwplaats, werd gemeld op 27 augustus. Door vervolgonderzoek te doen onder werknemers en bewoners in de directe omgeving, werden nog 115 patiënten gevonden. De autoriteiten voeren muggenbestrijding uit. Ook andere landen in Zuidoost-Azië, waaronder Indonesië, de Filipijnen, Thailand en Vietnam rapporteren zikavirusinfecties. (Bronnen: ECDC, WHO World Health Organization (World Health Organization), NY-Times)

Krim-Congo hemorragische koorts in Spanje

Op 31 augustus 2016 meldden de Spaanse autoriteiten 2 patiënten met Krim-Congo hemorragische koorts (CCHF), waarbij de diagnoses werden bevestigd met de PCR polymerase chain reaction (polymerase chain reaction) (polymerase chain reaction)-test De eerste patiënt was een 62-jarige man, zonder bekende reisgeschiedenis, die op 25 augustus overleed. De man had een tekenbeet opgelopen tijdens een wandeling in de provincie Ávila in de regio Castilië en León. De tweede patiënt is een intensivecareverpleegkundige die de man had verzorgd tijdens zijn ziekenhuisopname. Ongeveer 200 mensen die in contact zijn geweest met de 2 geïnfecteerde patiënten worden gescreend, maar tot dusver zijn er geen nieuwe patiënten gevonden. Het is de eerste keer in Spanje dat er sprake is van een in Spanje opgelopen infectie met het Krim-Congovirus bij een mens, na een tekenbeet. In 2011 is het Krim-Congovirus wel gevonden in teken die voor onderzoek waren verzameld in de nabijgelegen Spaanse provincie Caceres in de regio Extremadura. CCHF is een ernstige ziekte waaraan 10 tot 40% van de patiënten overlijdt. Het Krim-Congovirus vormt 1 van de 7 species binnen het genus Nairo-virus en wordt zoals de meeste andere bunyavirussen overgedragen door teken die behoren tot het genus Hyalomma en andere tekensoorten binnen de familie der Ixodidae. Deze Hyalomma-teek is voor zover bekend niet gevestigd in Nederland. Wel is het mogelijk dat trekvogels de teken meenemen. CCHF is endemisch in Afrika, de Balkanlanden, het Midden-Oosten en in sommige delen van Azië en in sporadisch gemeld in Griekenland. Turkije rapporteerde meer dan 9.000 CCHF-patiënten tussen 2002 en 2014. (Bronnen: EWRS early warning response system (early warning response system), ProMed, EID, 2012)

Auteur

E. Fanoy, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven

Correspondentie

Ewout.Fanoy@rivm.nl