Het artikel Een mondhygiëniste met hepatitis B door H. Menger, gepubliceerd in het Infectieziekten Bulletin, nr. 8, 2014, beschrijft een mondhygiëniste die risicovormer is in het kader van beroepsmatige overdracht van hepatitis B. Deze werknemer werd bij toeval binnen GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Hollands Noorden geïdentificeerd. Door de GGD werd verdere medische begeleiding in gang gezet, naast maatregelen ter voorkoming van beroepsmatige overdracht. In de medische voorgeschiedenis en ook in de aanpak van de GGD mist echter betrokkenheid van een arboprofessional.
De bedrijfsarts
De beschreven casus hoort thuis bij een onafhankelijk adviseur met medische kennis en kennis van arbeidsomstandigheden: de bedrijfsarts. Bij de combinatie van risicovormende werkzaamheden en dragerschap van hepatitis B is de bedrijfsarts dé professional voor regie rond het medisch onderzoek bij indiensttreding, voorlichting aan de werknemer, contacten met werkgever en curatieve zorg, aanmelding bij de Commissie preventie iatrogene transmissie van HBV (hepatitis B virus), HCV (hepatitis C virus), hiv (humaan immunodeficientievirus) en verdere sociaal-medische begeleiding van de werknemer. Als er bij aanvang van de stage of werkzaamheden een bedrijfsarts betrokken was geweest had betrokkene geen risico kunnen vormen voor derden en had ze al tijdens haar opleiding of start van haar werkzaamheden de gevolgen kunnen overzien, met een mogelijk vroege aanpassing van de keuze voor (voortzetting van) haar beroep.
Wetgeving
Er is geen wettelijk kader dat
opleidingen verplicht tot voorlichting, screening en vaccinatie van
studenten. Opleidingen kunnen hier wel onderling afspraken over
maken, die ze vastleggen in kwaliteitseisen. Bij aanvang van een
stage of werkzaamheden - met een werkgever-werknemersrelatie - is
de werkgever (in casu de tandarts) wettelijk verplicht de werknemer
in de gelegenheid te stellen tot ‘arbeidsgeneeskundig onderzoek’
(artikel 4.91 van de Arbowet). De inhoud van dit onderzoek is
afhankelijk van de specifieke risico’s die bij de betreffende
functie horen. Een werkgever dientte zorgen dat zijn werknemer
toegang heeft tot een arbodienst/bedrijfsarts, vanaf het moment van
indiensttreding. Daarnaast moet volgens
de landelijke richtlijn Preventie transmissie van hepatitis B van
medisch personeel naar patiënten van elke gezondheidswerker die
risicovormende handelingen verricht de hepatitis B-status zijn
vastgelegd. Om de veiligheid van patienten te garanderen.
Via de beroepsvereniging (www.knmt.nl), vakbladen, Arboportaal,
collega’s etc had de tandarts zich hierover kunnen informeren.
Contracten met (branchespecifieke) arbodiensten zijn, ook binnen de
tandheelkunde, mogelijk.
Optreden GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)
De GGD heeft in dit alles geen formele rol maar kan werknemers erop wijzen dat de werkgever wettelijke verplichtingen in het kader van de Arbowet heeft. De werknemer dient dit vervolgens zelf bij de werkgever aan te kaarten; eventuele kosten zoals van screening en vaccinatie zijn voor rekening van de werkgever.
De GGD heeft kordaat opgetreden door betrokkene verder te verwijzen en haar te adviseren het werk te staken. Onafhankelijke, arbeidsgeneeskundige begeleiding blijft echter van belang, ook ten aanzien van weloverwogen keuzes voor de verdere loopbaan.
F. S. Meerstadt-Rombach, bedrijfsarts, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven
e-mail: fleur.meerstadt@rivm.nl