A.H. Haitsma, M. Besselse, K. Kampman GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) Twente heeft onderzoek gedaan naar de prevalentie van chlamydia en gonorroe in de periode 2007 tot en met 2010 in Twente. Het onderzoek werd uitgevoerd op basis van gegevens van het Laboratorium Microbiologie Twente-Achterhoek. Dit laboratorium voert alle soadiagnostiek uit van de huisartsen, specialisten en de GGD in Twente.
Methode
Het retrospectieve onderzoek is uitgevoerd op basis van de verrichte bepalingen van het laboratorium Microbiologie. Een case is gedefinieerd als een vastgestelde aandoening bij een persoon. Dubbelingen zijn op basis van patiëntcode en testdatum verwijderd. De positivity rate is gebaseerd op het totale aantal aangeboden testen. De onderzoekspopulatie zijn de inwoners van Twente in de leeftijd van 12–79 jaar. Prevalentiecijfers zijn berekend met bevolkingsgegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek)).
Resultaten
Chlamydia
Gedurende de onderzoeksperiode van 4 jaar zijn
33.347 testen uitgevoerd naar chlamydia, 10,1% daarvan was
positief. Er zijn 2 keer zoveel vrouwen als mannen onderzocht. Het
percentage positieve testen was hoger bij mannen (12,1%) dan bij
vrouwen (9,0%).
De leeftijdsverdeling in figuur 1 laat een duidelijke piek zien bij
de 20-24 jarigen voor zowel mannen als vrouwen. Positieve testen
komen in deze leeftijdsgroep aanzienlijk meer voor bij vrouwen.
Gonorroe
Gedurende de onderzoeksperiode zijn 30.476 testen
naar gonorroe uitgevoerd, waarvan 1,6% positief. Er zijn meer
testen bij vrouwen uitgevoerd. Echter, mannen zijn beduidend vaker
(3,3%) positief getest dan vrouwen (0,5%).
De leeftijdsverdeling in figuur 2 laat een piek zien bij de 20-29
jarigen voor zowel mannen als vrouwen. Mannen worden in alle
leeftijdsgroepen vaker positief getest op gonorroe.
Prevalentie chlamydia en gonorroe
Chlamydia is de meest voorkomende soa (seksueel overdraagbare aandoening) in Twente,
met een gemiddelde prevalentie over de jaren 2007-2010 van
16,7/10.000. Er is een afname in prevalentie in 2009 en een toename
in 2010. De prevalentie van chlamydia bij vrouwen is hoger dan bij
mannen.
De prevalentie van gonorroe schommelt in dezelfde periode rond 2,4
per 10.000. De prevalentie van gonorroe bij mannen is veel hoger
dan bij vrouwen.
De leeftijdsspecifieke prevalentie (figuur 3) laat voor chlamydia en gonorroe een duidelijke piek zien rond de leeftijd van 20 – 29 jaar. Chlamydia komt in de leeftijdsgroep van 20–24 jaar ruim anderhalf keer meer voor bij vrouwen (108/10.000) dan bij mannen (65/10.000). Gonorroe komt in alle leeftijdsgroepen meer voor bij mannen dan bij vrouwen. In Twente komen de meeste gevallen van gonorroe voor tussen 20 en 30 jaar (6/10.000).
De meeste chlamydia- en gonorroetesten in Twente worden aangevraagd door de huisartsen, gevolgd door de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) en ziekenhuisspecialisten. Chlamydia wordt voor bijna tweederde gediagnosticeerd door de huisartsen, gonorroe wordt even vaak door huisartsen als door de GGD vastgesteld (+ 45%). Een kwart (26%) van de chlamydia- en 44% van de gonorroebesmettingen wordt door de GGD-polikliniek gevonden. Het percentage positieve testen is bij de GGD het hoogst: voor chlamydia 12% (10% gemiddeld) en voor gonorroe 2,8% (1,5% gemiddeld).
Discussie
In dit onderzoek zijn de prevalenties berekend op basis van de leeftijdsgroep van 12–79 jaar. Bij de geciteerde onderzoeken is niet precies te achterhalen hoe de incidenties/prevalenties berekend zijn, behalve wanneer een duidelijke leeftijdsgroep wordt genoemd.
Tijdens de onderzoeksperiode is het aantal aangevraagde onderzoeken in Twente toegenomen met 20%. De prevalentie van chlamydia is in 4 jaar gestegen van 16,4 naar 19,0/10.000. Van den Broek et al. vinden in 2007 een incidentie voor chlamydia van 22/10.000 in Nederland. (1) Wij vinden in 2007 een prevalentie van 16,4/10.000. Chlamydiaonderzoek uit 2005 geeft een schatting van de prevalentie onder jongeren van 16-29 jaar in niet-stedelijke gebieden van 60/10.000, in de grote steden wordt de prevalentie geschat op 340/10.000 (2). Als we naar de leeftijdsgroep van 15–29 jaar in Twente kijken is de prevalentie 65/10.000. De prevalentie in deze leeftijdsgroep in Enschede in 2010 is 60/10.000. De eerste resultaten van het landelijke project chlamydiascreening (3) wijzen op een prevalentie van 300-500/10.000 onder 16-29 jarigen in 2 grote steden en Limburg, maar hierbij werd een heel andere methodiek gebruikt.
De incidentie van gonorroe in Twente is in deze periode ongeveer gelijk gebleven op 2,4 /10.000. Het onderzoek van van den Broek et al. geeft een incidentie van 2,5/10.000 in 2007 onder de huisartsenpopulatie en van 3,9/10.000 in Nederland (1). SOA Aids Nederland komt in 2009 op basis van het huisartsensurveillancesysteem op een incidentie van 2,0/10.000. (4)
Vooral bij vrouwen is, door het symptomatische
verloop van zowel chlamydia als gonorroe, sprake van van een
onderschatting. In hoeverre de iets lagere prevelentie van soa in
Twente mede veroorzaakt wordt door de aarzeling van mensen om zich
te laten screenen valt niet te zeggen.
De meeste patiënten met chlamydia en gonorroe worden gevonden via
de soapolikliniek van de GGD. De GGD
blijkt dus de hoogrisicogroepen te bereiken.
Conclusies en aanbevelingen
Dit onderzoek laat zien dat chlamydia en gonorroe
veel voorkomt onder 15-29 jarigen. Chlamydia wordt bij jonge
vrouwen bij meer dan 1% gevonden, hetgeen mede met het oog op
mogelijke gynaecologische problemen zorgwekkend is. Gedurende de
onderzoekperiode was er geen sprake van een afnemende prevalentie
van chlamydia en gonorroe. Elders in Nederland worden hogere
cijfers gemeld voor deze 2 soa, wat het belang versterkt van op
doelgroepen gerichte preventie.
De GGD-soapolikliniek richt zich op mensen met een
verhoogd risico op soa, wat bevestigd wordt door het hoge
vindpercentage. De GGD is hiermee een onmisbare
aanvulling op de huisarts.
Auteurs
A.H. Haitsma, M. Besselse, K. Kampman, GGD Regio Twente
Correspondentie:
A.H. Haitsma | O.Haitsma.ggd@regiotwente.nl
Literatuur
- Broek van den I.V.F., Verheij R.A., Dijk van C.E., Koedijk F.D.H., Sande van der M.A.B. Trends in sexually transmitted infections in the Netherlands, combining surveillance data from general practices and sexually transmitted infestion centers. BMC 20 may 2010
- Bergen van J.E.A.M. , H.M. Götz, J.H. Richardus, C.J.P.A. Hoebe, J. Boer en A.J.J. Coenen. Chlamydia trachomatis-infecties in 4 regio’s in Nederland: resultaten van een bevolkingsonderzoek via de GGD en implicaties voor screening. NTvG (Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde) 2005 24 sept;149(39).
- Bergen van J.E.A.M. et al. Projectgroep Chlamydia Screening, factsheet, december 2010.
- SOA Aids Nederland. www.soaaids-professionals.nl (oktober 2011).