Overzicht van bijzondere meldingen, clusters en epidemieën van infectieziekten in binnen- en buitenland.
Binnenland
Geen aanhoudende verheffing psittacose
In maart van dit jaar werd een verheffing van psittacose gesignaleerd, waarbij vooral patiënten uit de GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)-regio’s Gelderland Midden en Midden-Nederland gemeld werden. Deze verheffing heeft zich niet doorgezet. Het aantal humane meldingen van psittacose ligt momenteel op een normaal niveau (zie figuur 1). Sinds begin april zijn er geen psittacosepatiënten uit regio Gelderland Midden meer gemeld. In regio Midden-Nederland zijn sinds begin april alleen in mei nog twee patiënten gemeld. Ook de nVWA heeft geen bijzondere geografische clusters gezien, met uitzondering van de humane meldingen die via de GGD regio’s Gelderland Midden en Midden-Nederland binnenkwamen.
Figuur 1 Humane psittacosemeldingen 2004- sept 2011 in Nederland (Bron: Osiris). X-as: Jaar en maand ontvanst melding, Y-as: aantal meldingen
Buitenland
Toename van TBE (tick-borne encephalitis) in Zweden
Er is een toename van tekenoverdraagbare encefalitis (TBE) in Zweden. Tot 25 september 2011 zijn al 204 gevallen gemeld. De laatste jaren neemt het aantal gevallen van TBE in Zweden sterk toe. De auteurs wijten de toename aan een verhoogd aantal teken in de natuur en verhoogde alertheid op de ziekte onder artsen. Bovendien werd er door het milde voorjaar in 2011 meer gerecreëerd in de natuur waardoor er mogelijk een verhoogde blootstelling aan besmette teken was. In Zweden wordt vaccinatie geadviseerd aan mensen die verblijven in gebieden met een verhoogd risico (met name het zuidelijke deel van Zweden en rond Stockholm). De vaccinatiegraad is echter laag.
(Bron: Eurosurveillance)
Sterfte van vogels in Duitsland door Usutuvirus
In Duitsland zijn vogels aangetroffen die overleden zijn door het Usutuvirus (een flavivirus, USUV (usutu virus)). Dit virus werd met PCR (polymerase chain reaction) aangetoond. De vogels werden gevonden in Mannheim en Dorsenheim, in de regio Rijn-Neckar. USUV is een virus dat wordt overgebracht door muggen (met name Culex pipiens) en zorgt voor sterfte onder wilde vogels. USUV werd in 2001 voor het eerst buiten Afrika gedetecteerd in Oostenrijk (Wenen) met sterfte onder merels en uilen. In 2002 werd USUV opnieuw gevonden in Oostenrijk, waaruit bleek dat het virus erin was geslaagd om te overwinteren in een lokale vogel-mug-cyclus in Midden-Europa. Recenter is USUV ondermeer gedetecteerd in vogels en/of muggen in Hongarije, Zwitserland, Italië, Groot-Brittannië en Spanje. Muggen zouden het virus kunnen overbrengen op mensen. De kans dat het virus ziekte bij mensen veroorzaakt is op basis van surveillance erg klein, maar in de zomer van 2009 werden voor het eerst humane USUV-gerelateerde infecties gemeld in Italië bij 2 patiënten die ernstige onderliggende immuunstoornissen hadden.
(Bron: Promed)
Listeriose-uitbraak in de Verenigde Staten na consumptie van meloenen
Tot begin oktober zijn er verspreid over 20 staten 100 patiënten gediagnosticeerd met een listeriose-infectie. De eerste patiënt is ziek geworden op 31 juli. Achttien patiënten zijn overleden. Uit afgenomen vragenlijsten kwam meloen (cantaloupe) als meest waarschijnlijke bron naar voren. Onderzoek van meloenen die verzameld waren bij enkele patiënten thuis en in betrokken groentewinkels toonde Listeria monocytogenes. Door middel van PFGE (pulsed-field gel electroforese) kon het bacteriële DNA (deoxyribonucleic acid) uit monsters van enkele patiënten en meloenen niet van elkaar onderscheiden worden. Een opvallende bevinding in het uitbraakonderzoek is dat na typering van alle patiëntenstammen en meloenenmonsters er 4 verschillende PFGE-patronen en 2 verschillende Listeria-stammen (1a en 1b) geassocieerd blijken te zijn met de uitbraak. De meloenen zijn afkomstig van een teler uit Colorado die ze gerooid heeft in augustus en september dit jaar en over de hele VS (Verenigde Staten) verkocht heeft. Meloenen zijn geen gebruikelijke bron voor listeriosebesmetting. Hoe en waar de meloenen besmet zijn geraakt wordt door de CDC (Centers for Disease Control and Prevention) onderzocht. Naast het opsporen van mogelijk besmette partijen adviseert de CDC om meloenen goed te wassen zodat de bacterie tijdens het doorsnijden van de meloen niet via het mes in de pulp terecht komt.
(Bron: CDC)
Uitbraken van antrax onder vee in Zuid-Italië
Het Italiaanse ministerie van Volksgezondheid meldt enkele gerelateerde uitbraken van antrax onder vee in Zuid-Italië. Er zijn sinds half september enkele tientallen kalveren, schapen en paarden van 26 boerderijen overleden aan de gevolgen van antrax. De boerderijen liggen soms tientallen kilometers uit elkaar. De laatste antraxuitbraak in Italië is gemeld in 2009. Het ministerie zegt dat de uitbraak gestart is na de komst van nieuwe dieren op boerderijen. Mogelijk waren het ongevaccineerde dieren die op boerderijen zijn geplaatst waar eerder antraxinfecties zijn geweest. Antraxsporen kunnen vele jaren in de grond overleven. Besmetting van vee kan optreden door consumptie van of wondbesmetting met sporen van de Bacillus anthracis, maar mogelijk speelt transmissie via steekvliegen (paardenvlieg) hier een rol. Transport van vee is in de regio beperkt en de getroffen bedrijven worden intensief gereinigd.
(Bron: Promed)
Geen bewijs gevonden voor relatie XMRV (Xenotrophic Murine Leukemia Virus-gerelateerd virus) en chronische vermoeidheid
Xenotrophic Murine Leukemia Virus-gerelateerd virus (XMRV) zou volgens een artikel in Science 2009 geassocieerd zijn met het chronische vermoeidheidssyndroom (CVS (congenitaal varicellasyndroom)). Bij nader onderzoek kan er echter geen relatie gevonden worden tussen XMRV en chronische vermoeidheid. Negen laboratoria hebben meegewerkt. De conclusie is dat de eerdere positieve relatie tussen XMRV en CVS zeer waarschijnlijk is gebaseerd op foutpositieve bloedmonsters.
(Bron: Science)
Auteur
E. Fanoy, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven
Correspondentie:
E. Fanoy | Ewout.Fanoy@rivm.nl