A. Suijkerbuijk
Deze rubriek belicht binnen- en buitenlandse signalen op infectieziektegebied. De berichten zijn afkomstig uit 2 bronnen: Inf@ct en het signaleringsoverleg. Inf@ct is de elektronische berichtenservice van de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI (Landelijke coördinatie infectieziektebestrijding)) van het RIVM. In het signaleringsoverleg wordt wekelijks op het CIb (Centre for Infectious Disease Control) gesproken over toename van bestaande of opkomst van nieuwe infectieziekten. Hieronder volgt een overzicht van de signalen tot en met 18 november 2010.
Binnenland
Hepatitis A-cluster in Noord-Brabant
In GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)-regio Hart voor Brabant was een cluster van hepatitis A. Tot eind oktober ging het om 11 patiënten tussen 10 en 25 jaar oud. Op één na woonden ze in dezelfde woonplaats. Bij vrijwel alle patiënten was er sprake van een epidemiologische link met andere hepatitis A-patiënt(en) uit dit cluster. Bij 6 van de 11 patiënten bleek uit hepatitis A-typering dat het om een identieke stam ging; voor de overige patiënten is de uitslag van typering nog niet bekend. Dit hepatitis A-subtype werd nooit eerder door het RIVM getypeerd. Het meest waarschijnlijke land van herkomst van deze stam lijkt Turkije. De GGD startte een bron- en contactonderzoek en beperkte de verspreiding door screening en vaccinatie. De laatste weken waren er geen nieuwe gevallen meer. (Bron: GGD Hart voor Brabant)
Patiënt met leptospirose
Een man die in een klein dierenpark met verschillende diersoorten werkte, kreeg begin november leptospirose. Hij werd ziek na in de nabijheid te zijn geweest van een zilvervos die later overleed. De man had klachten van koorts, ernstige hoofdpijn, spierkrampen en rode ogen. Er was geen sprake van icterus of hepatomegalie. Uit laboratoriumonderzoek bleek een verhoogd bilirubinegehalte, leverfunctiestoornissen en verhoogde infectieparameters. De vos werd onderzocht en bleek afwijkingen te hebben die pasten bij leptospirose; de veterinaire serologische sneltest op leptospiren (genus) was positief. Het serum van de patiënt bleek eveneens positief in de (medische) sneltest op leptospiren. Typeringsresultaten van het referentielaboratorium (KIT) van de isolaten van de patiënt en de vos waren nog niet bekend. Omdat zowel de vos als de patiënt ongeveer tegelijkertijd ziek waren geworden en bekend was dat ook ratten zich ophielden in en bij het dierenverblijf is het mogelijk dat beide geïnfecteerd werden door ratten. De patiënt had namelijk klussen verricht aan het hok van de vos en is mogelijk zo blootgesteld aan rattenurine. De patiënt werd behandeld met doxycycline. De hygiënemaatregelen in het dierenpark werden aangescherpt en de ratten werden bestreden. (Bron: arts-microbioloog Kaan, Diakonessenhuis, Utrecht)
Buitenland
Malaria door voedselpakketje uit Kameroen
In het Universitair Ziekenhuis Straatsburg (Frankrijk) werd 10 november bij een man malaria vastgesteld 2 weken nadat hij gestoken was door muggen die uit een voedselpakketje uit Kameroen ontsnapten. De man woonde in het district Neudorf, vlakbij het vliegveld van Straatsburg. Omdat de muggen mogelijk nog enkele weken zouden kunnen overleven werden de huisartsen in de streek geïnformeerd door het regionale volksgezondheidsinstituut en geadviseerd om bij patiënten met onbegrepen koorts ook aan malaria te denken. (Bron: Promed)
Legionella-uitbraak in Madrid
In het centrum van Madrid was een uitbraak van legionellose. Tot half november telde de uitbraak 51 personen, hiervan overleden 5 personen. Naar aanleiding van positieve monsters werden 12 koeltorens in het centrum van de stad uit voorzorg gesloten. Het onderzoek naar de bron van deze uitbraak is nog niet afgerond. Omdat het centrum van Madrid ook door veel toeristen wordt bezocht, is via ELDSNet (European Legionnaires' Disease Surveillance Network) aandacht gevraagd voor mogelijk reisgerelateerde ziektegevallen die in het centrum van Madrid zijn geweest. ELDSNet ontving al 1 gerelateerde melding. Er zijn geen Nederlandse patiënten bekend die een Legionella-infectie mogelijk in Madrid hebben opgelopen. (Bron: Promed en ELDSNet)
E. coli (Escherichia coli) O 157: H7-uitbraak door ‘Dutch style cheese’ in VS (Verenigde Staten)
De Centers for Disease Control and Prevention (CDC (Centers for Disease Control and Prevention)) deed onderzoek naar een uitbraak van E. coli O 157: H7 die veroorzaakt werd door ‘Goudse kaas’ die in de VS geproduceerd werd. Tussen half oktober en half november werden 37 patiënten met de infectie gerapporteerd verspreid over 5 staten in het westen van de VS. 15 Patiënten waren in het ziekenhuis opgenomen; bij 1 patiënt werd Hemolytisch uremisch syndroom (HUS (hemolitisch uremisch syndroom)) vastgesteld. Zowel in kaasmonsters van geopende verpakkingen bij patiënten thuis als in een ongeopende verpakking werd dezelfde stam gevonden als bij de patiënten. De kaas was alleen verspreid in de VS en is van de markt gehaald. De website van de Food and Drug Administration beschreef dat deze kaas, in tegenstelling tot in Nederland, gemaakt is van rauwe melk. De voor de kaas gebruikte melk kan al besmet zijn geweest of er is bij de bereiding van kaas een besmetting opgetreden. Nog een andere mogelijkheid was dat bij het verpakken van de kaas een besmetting met E. coli heeft plaatsgevonden. In dezelfde fabriek werd bovendien ook een andere E. coli O157: H7-stam gevonden in gorgonzolakaas. (Bron: CDC)
Toename van dengue op Curaçao
Het aantal verdachte gevallen van dengue op Curaçao was in oktober hoog. In deze maand werden meer dan 300 gevallen gemeld, waarvan 101 gevallen serologisch werden bevestigd. Zie bovenstaande figuur. Het aantal patiënten met dengue zal waarschijnlijk nog verder toenemen in verband met het komende regenseizoen van oktober tot februari. (Bron: I. Gerstenbluth, Curaçao)
Figuur 1; Indeling van Denguemeldingen, Curacao, 2008,2009,2010
Uitbraak van polio in Congo-Brazzaville
In Congo-Brazaville is een uitbraak van
polio gemeld. 184 Patiënten hadden een acute slappe verlamming
(AFP (Acute Flaccid Paralysis)), hiervan zijn 85 mensen overleden. Van 4 gevallen was met
behulp van laboratoriumdiagnostiek vastgesteld dat het om
wildpoliovirustype 1 gaat. Opvallend was dat het grootste gedeelte
van de gevallen 15 jaar of ouder was. Bijna alle gevallen werden
gerapporteerd in de grote havenstad Pointe Noire. Congo-Brazaville
had haar laatste inheemse polio-
geval in 2000. Sequentieanalyse heeft aangetoond dat de gevallen
werden veroorzaakt door een virusstam die gerelateerd is aan de
stam die in het naburige Angola circuleert.
In de WHO (World Health Organization)-EURO-regio lijkt de polio-uitbraak over haar hoogtepunt heen. In totaal zijn 476 bevestigde poliogevallen gemeld. In Tadzjikistan waren tot half november 458 patiënten met polio veroorzaakt door wildpoliovirustype 1 (het laatste geval dateert van 4 juli). Daarnaast meldde Turkmenistan 3 laboratoriumbevestigde gevallen van polio (laatste geval dateert van 28 juni). De Russische federatie had 14 poliogevallen (laatste geval dateert van 25 september). Tot slot meldde Kazachstan 1 poliogeval (van 12 augustus). (Bron: WHO)
Cholera in Haïti, Dominicaanse Republiek en Florida
Nog steeds stijgt het aantal cholerapatiënten in Haïti. De Pan-American Health Organization (PAHO (Pan American Health Organization)) meldde dat er tot 1 december 34.248 ziekenhuisopnames waren en dat er 1751 mensen zijn overleden. Vooral in Port-au-Prince is de situatie zorgelijk vanwege de overbevolkte tentenkampen, slechte sanitaire voorzieningen en gebrek aan goed drinkwater. Verwacht wordt dat de epidemie, ondanks alle maatregelen, nog lang zal duren en ook de komende jaren nog de kop op zal steken. Het ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control) heeft een inventarisatie gemaakt van de noodzakelijke hulp die het land nodig heeft om de epidemie te bestrijden. Daarnaast hebben zij een ondersteunend team van epidemiologen en logistiek medewerkers afgevaardigd naar Haïti om de PAHO te ondersteunen bij de bestrijding. In november zijn ook in de Dominicaanse Republiek 9 laboratorium-bevestigde gevallen van cholera vastgesteld. Een team van deskundigen van de WHO bereidt zich samen met het Dominicaanse ministerie van Volksgezondheid voor op een verheffing van cholera aldaar. Tot slot is bij een vrouw uit Florida ook cholera vastgesteld nadat ze in Haïti was geweest. (Bron: ECDC, WHO, PAHO)
A.Suijkerbuijk, RIVM