Fijn stof, roet, stikstofoxiden (NO_x), zwaveldioxide (SO₂) en koolstofdioxide (CO₂) komen voor in de uitlaatgassen van schepen en bepalen daardoor mede de luchtkwaliteit. Voor het meten zijn zowel grote meetinstrumenten uit het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit gebruikt als kleine handheld instrumenten die in ontwikkeling zijn om het meten van luchtverontreiniging eenvoudiger te maken. Een voorbeeld is de iSPEX waarmee op landelijke meetdagen door mensen de concentraties fijn stof worden gemeten. Ook maakt de meetcampagne het mogelijk om de resultaten tussen deze apparaten te vergelijken.

De plekken waar de concentraties verhoogd zijn in de meetreeks, lijken in grote lijnen overeen te komen met de vaargeulen voor grote scheepvaart (zie figuur 1). Om de situatie op zee te duiden ging Eelco Leemans mee, vertegenwoordiger/oprichter van de Clean Shipping Coalition.

Figuur 1: Op de kaart ziet u de scheepvaart (driehoekjes) tussen Nederland en Engeland. Schepen die voor anker liggen zijn rondjes. Het meetschip is omrand met een rood vierkant en kruist hier de diepwatervaargeul. De blauwe lijn in de grafiek toont de uitstoot tijdens het varen van Nederland (rechts) naar Engeland (links). De pieken aan het begin en einde tonen de uitstoot als het meetschip nabij Harwich (Engeland) en Hoek van Holland is.

Metingen en klimaatverandering

Deze metingen zijn gedaan in samenwerking met klimaatjournalist Bernice Notenboom. Zij werkt aan een documentaire die de veranderingen in het Noordpoolgebied in kaart brengt. Wat zouden de gevolgen in het poolgebied zijn als de scheepvaartroute boven langs Rusland een gangbare route wordt? Dit is een ontwikkeling ten gevolge van het verminderen van het poolijs door klimaatverandering. Inzicht in de uitstoot van schepen op de Noordzee geeft ons een indicatie van de uitstoot van schepen die in het kwetsbare poolgebied vrij zou komen.