Deze toekomstverkenning geeft ontwikkelingen aan in de drinkwatervraag en de kwaliteit van bronnen voor drinkwater in 2040. De toekomstverkenning is gemaakt als voorbereiding voor de nog op te stellen Nota Drinkwater van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M Ministerie van Infrastructuur & Milieu (Ministerie van Infrastructuur & Milieu)). Deze Nota vloeit voort uit de Drinkwaterwet die sinds juli 2011 van kracht is.

Drinkwatervraag in toekomst: van groei tot krimp

De huidige plannen van overheid en drinkwaterbedrijven gaan ervan uit dat de drinkwatervraag tot 2040 ongeveer gelijk blijft. Bij de diverse onderzochte scenario’s kan de drinkwatervraag echter variëren van groei (ruim 30 procent) tot krimp (15 procent). De verschillen zijn vooral afhankelijk van de economische groei en de demografische verschuivingen die hierdoor optreden.

Beschikbaarheid oppervlaktewater als drinkwaterbron onder druk

De beschikbaarheid van oppervlaktewater als drinkwaterbron, momenteel goed voor 40 procent van het drinkwater in Nederland, kan door klimaatverandering tijdens droge perioden onvoldoende worden. Dit geldt vooral voor de Maas, een rivier die voornamelijk gevoed wordt door regenwater. Bovendien hebben emissies van bedrijven en rioolwaterzuiveringsinstallaties in drogere perioden een grotere invloed op de kwaliteit van het oppervlaktewater. Ten slotte kunnen waterwinningen nabij de kust tijdens perioden met lage rivierafvoeren verzilten. Dit betreft vooral winningen in het Rijnstroomgebied.

Erkende scenario’s gebruikt

Voor de toekomstverkenning zijn erkende scenario’s van het Planbureau voor de Leefomgeving en het KNMI Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) gebruikt. Deze scenario’s beschrijven de mogelijke nationale, Europese en mondiale ontwikkelingen van de economie, de maatschappij en het klimaat. Het RIVM heeft deze scenario’s vertaald naar de effecten voor de drinkwatervoorziening. Voor een aantal groepen van stoffen en micro-organismen is dit uitgewerkt. De keuze voor deze parameters is gemaakt met de kennis van nu. Bij nieuwe inzichten kunnen de effecten voor de drinkwatervoorziening ook voor andere parameters in beeld worden gebracht.

Belangrijke variabelen voor de waterkwaliteit zijn de ontwikkeling van de economie, verstedelijking, vergrijzing en technologische ontwikkeling. Met milieubeleid, waterbeleid en ruimtelijk beleid kunnen de effecten van deze ontwikkelingen worden beïnvloed.