Het vaccineren van vrouwen op het einde van de zwangerschap lijkt een haalbare en doelgerichte benadering om ziekte en sterfte door kinkhoest bij pasgeboren baby’s te voorkomen. Onderzoekers van het RIVM hebben afgelopen jaar de verschillende mogelijke vaccinatiescenario’s om kinkhoest terug te dringen beoordeeld. Met name om de risico’s voor hele jonge kinderen te beperken. De Gezondheidsraad kan de uitkomst van deze beoordeling meenemen in zijn advies over kinkhoestvaccinatie. Op dit moment is het kinkhoestvaccin in Nederland overigens nog niet geregistreerd voor gebruik tijdens de zwangerschap.

Vaccinatiescenario’s

Juist bij zuigelingen kan kinkhoest zeer ernstig verlopen. Soms met sterfte tot gevolg. Deze hele jonge kinderen zijn zelf nog onvoldoende beschermd tegen kinkhoest. Om hen toch te beschermen is een beoordeling gemaakt van de mogelijkheden naar indirecte bescherming tegen kinkhoest. Daarvoor zijn diverse vaccinatiescenario’s bekeken. Bijvoorbeeld een vroegere vaccinatie van de zuigeling vlak na de geboorte of een vaccinatie van de aanstaande moeder op het einde van de zwangerschap. Ook is gekeken naar de mogelijkheid om de ouders vlak na  de geboorte in te enten. Of een vaccinatie voor mensen die via hun werk in contact komen met baby’s. Ook een extra vaccinatie van kinderen en volwassen behoorde tot de scenario’s. Bij elk scenario hebben de volgende criteria meegespeeld: veiligheid, werkzaamheid en effectiviteit, doelmatigheid, haalbaarheid en operationele aspecten en als laatste ‘bekende onbekende zaken’.
Vaccinatie van ‘aanstaande’ moeders op het einde van de zwangerschap lijkt de meest haalbare en doelgerichte benadering om kinkhoest te voorkomen, maar is in Nederland op dit moment nog niet mogelijk.

Toename kinkhoest

Sinds 1995 is er ondanks de vaccinatie tegen kinkhoest in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP Rijksvaccinatie programma (Rijksvaccinatie programma)) een toename van het aantal gevallen van kinkhoest. Deze toename is vooral te zien bij heel jonge kinderen en bij kinderen van 6 tot 19 jaar. Ook bij volwassenen komt steeds vaker kinkhoest voor, vaak in een minder typische vorm. Meestal zijn zij de bron van besmetting voor de zuigelingen. Kinkhoest bij heel jonge kinderen leidt jaarlijks tot 50 à 100 ziekenhuisopnamen en in een enkel geval zelfs tot overlijden. Niet alleen in Nederland is er een toename van kinkhoest. In veel andere landen is dezelfde ontwikkeling te zien. Op dit moment is het aantal kinkhoestgevallen overigens weer sterk gedaald.